منشور و موازین اخلاقی
منشور و موازین اخلاقی علمی نویسندگان، داوران، دفتر مجله
این آئین‌نامه، منشور یا تعهدنامه‌ای است که برخی حدود اخلاقی و مسئولیت‌های مربوط به انجام فعالیت‌های علمی-پژوهشی و چاپ آن در مجله سرزمین‌های پارس آرین زمین که از این به بعد با اختصار مجله گفته می‌شود، را ترسیم می‌کند تا از بروز تخلفات علمی-پژوهشی آگاهانه یا ناآگاهانه توسط نویسندگان مقالات پیشگیری نماید.
این آئین‌نامه برگرفته از موازین انتشاراتی پذیرفته‌شده بین‌المللی، و برخی از مجلات علمي دیگر است.
1-مقدمه
شورای نویسندگان، نویسندگان، داوران و سردبیر مجله موظف هستند تمام اصول اخلاق علمی-پژوهشی و مسئولیت‌های مرتبط در زمینه چاپ را دانسته و به آن متعهد باشند. ارسال مقاله توسط نویسندگان، داوری مقاله توسط داوران و تصمیم‌گیری در موردقبول یا رد مقاله توسط شورای نویسندگان و سردبیر به‌منزله دانستن و تبعیت از این حقوق می‌باشد
2- وظایف و تعهدات نویسندگان (Authors’ responsibilities)
- مقالات ارسالی باید در زمینه اهداف و موضوعات محوری مجله بوده و به‌صورت علمی و منسجم، مطابق استاندارد مجله آماده شده باشد.
- هرگونه استفاده از تحقیقات سایر افراد با ذکر منبع در مقاله آورده شود. پژوهش باید با دقت و عینی انجام گرفته و داده‌ها به‌صورت صحیح گزارش شده باشد.
- مسئولیت صحت و دقت محتوای مقالات بر عهده نویسندگان است و نویسندگان موظف هستند از صحت و دقت محتوای مقالات اطمینان حاصل کنند. چاپ مقاله به معنی تأیید مطالب آن توسط مجله نیست.
- نویسندگان حق "ارسال مجدد(Duplicate submission) " یک مقاله را ندارند. به‌عبارت‌دیگر، مقاله یا بخشی از آن نباید در هیچ مجله دیگری در داخل یا خارج از کشور چاپ شده یا در جریان داوری و چاپ باشد؛ ولی ارائه آن در سمینارها یا کنگره‌ای داخلی یا خارجی مانعی ندارد.
- نویسندگان مجاز به "انتشار همپوشان (Overlapping publication)" نیستند. منظور از انتشار همپوشان، چاپ داده‌ها و یافته‌های مقالات پیشین خود با کمی تغییر در مقاله‌ای به‌عنوان جدید است.
- نویسندگان موظف‌اند در صورت نیاز به استفاده از مطالب دیگران، آن‌ها را با ارجاع دهی(Citation) دقیق و در صورت نیاز پس از کسب اجازه کتبی و صریح، از منابع مورد نیاز استفاده نمایند. هنگامی‌که عین نوشته‌های پژوهشگر دیگری مورد استفاده قرار می‌گیرد، باید از روش‌ها و علائم نقل‌قول مستقیم، نظیر گذاشتن آن داخل گیومه (" ")، استفاده شود.
- نویسنده مسئول مقاله می‌بایست نسبت به وجود نام و اطلاعات تمامی نویسندگان و عدم وجود نامی غیر از پژوهشگران درگیر در انجام پژوهش و تهیه مقاله اطمینان حاصل کند. به‌عبارت‌دیگر بایستی از اضافه کردن "مؤلف افتخاری(Gift authorship) " و حذف "مؤلف واقعی(Ghost authorship) " خودداری شود.
- نویسنده مسئول مقاله موظف است از اینکه همه نویسندگان مقاله، آن را مطالعه و نسبت به ارائه آن و جایگاه خود در مقاله به توافق رسیده‌اند، اطمینان حاصل کند.
- ارسال مقاله به‌منزله آن است که نویسندگان رضایت کلیه پشتیبان‌های مالی یا مکانی مقاله را جلب کرده و تمامی پشتیبان‌های مالی یا مکانی مقاله را معرفی نموده‌اند.
- نویسندگان موظف‌اند در هر زمانی که متوجه هرگونه خطا و بی‌دقتی در مقاله خود شود مجله را در جریان آن قرار داده، نسبت به اصلاح آن اقدام و یا مقاله را باز پس گیرند.
- از نویسندگان مقالات انتظار می‌رود اگر موردی که در مقاله می‌آید نظر یکی از نویسندگان است که بار اول گفته می‌شود آن را ذکر نماید.
3- وظایف داوران (Reviewers’ responsibility)
- داوران در بررسی کیفی، محتوایی و علمی مقالات، به سردبیر و اعضای شورای نویسندگان تحریریه مجله یاری رسانده، و از طریق دفتر مجله به بهبود و ارتقاء کیفی و محتوایی مقالات نویسندگان کمک می‌کنند.
- داور به لحاظ حرفه‌ای باید در حوزه موضوعي مقاله صاحب‌نظر و متخصص باشد. داور نباید مقالاتی که با حوزه تخصصي وی فاصله دارد را بپذیرد. همچنین شایسته است داور از پذیرش داوری مقالاتی كه با موضوعات آن‌ها اختلاف‌نظر اصولي دارد و ممکن است نتواند در مورد آن‌ها بررسي منصفانه‌ای انجام دهد، اجتناب کند.
- داور نباید داوری مقالاتی که در انجام، تجزیه‌وتحلیل یا نوشتن آن مشارکت داشته است، را قبول نماید.
- در صورت پذیرش داوری مقاله، داور موظف است نظرات تخصصی و اصلاحی خود را با وضوح و روشنی و در صورت نیاز با ارائه مدارک لازم در مهلت زمانی تعیین‌شده به سردبیر مجله و نویسندگان ارائه نماید. بررسی دقیق مراجع، جداول، تصاوير و ديگر ضمايم مقاله نیز جزو وظائف داور می‌باشد.
- داوری مقالات بایستی بر اساس مستندات علمی و استدلال کافی انجام شده و از اعمال‌نظر سلیقه‌ای، شخصی، صنفی، نژادی، مذهبی و غیره در داوری مقالات خودداری گردد.
- از داور انتظار می‌رود ارزيابي خود در مورد نقاط قوت و ضعف مقاله را به‌صورت سازنده، صریح و آموزشي و همراه با تجزیه‌وتحلیل نقاط قوت و ضعف و ارائه پيشنهادهايي جهت اصلاح مقاله، به سردبیر مجله ارائه کند.
- از داوران انتظار می‌رود درصورتی‌که مقاله از لحاظ اصولی بدون عیب و واضح نوشته شده است، از بازنویسی و اصلاح آن بر اساس سلیقه و اولویت‌های شخصی خود اجتناب کنند
- داور موظف به اطمینان از ارجاع دهی کامل مقاله به کلیه تحقیقات، موضوعات و نقل‌قول‌هایی که در مقاله استفاده شده است می‌باشد. همچنین از داور انتظار می‌رود تحقیقات چاپ شده مرتبط که در مقاله به آن‌ها ارجاع داده نشده است را به نویسندگان یادآوری کند.
- داور باید کلیه اطلاعات موجود در مقالات را محرمانه تلقی نموده و از در اختیار ديگران قرار دادن و بحث درباره جزئيات آن با ديگران احتراز نماید.
- داور حق ندارد قبل از انتشار مقاله، از داده‌ها يا مفاهيم جديد آن به نفع یا علیه پژوهش‌های خود یا دیگران یا برای انتقاد یا بی‌اعتبارسازی نویسندگان استفاده کند. همچنین پس از انتشار مقاله، داور مجاز به انتشار جزئیاتی فراتر از آنچه توسط مجله چاپ شده است نمی‌باشد.
- داور حق ندارد به‌جز با مجوز سردبیر مجله، داوری یک مقاله را به فرد دیگری ازجمله همکاران هیئت‌علمی یا دانشجویان بسپارد. نام هرکسی که در داوری مقاله کمک نموده باید در گزارش داوری به سردبیر ذکر و در مدارک مجله ثبت گردد.
- انتظار است داور تماس مستقیم با نویسندگان در رابطه با مقالات در حال داوری را انجام ندهد. هرگونه تماس با نویسندگان مقالات فقط از طریق دفتر مجله انجام خواهد گرفت.
4- وظایف دفتر مجله
- اين دفتر مسئولیت ویراستاری و صفحه‌آرایی مقالات پذیرفته‌شده و تبادل‌نظر درباره محتوای مقالات ارسال شده و نهایتاً انتشار نسخه‌های چاپی و الکترونیکی مجلات را بر عهده دارد.
- تلاش در جهت ویراستاری، صفحه‌آرایی و چاپ مجله با بیشترین دقت و کیفیت و در کمترین زمان ممکن
- حفاظت از اطلاعات شخصی نویسندگان و محتویات و جزئیات مقالات به‌جز آنچه پس از پذیرش مقالات در مجله چاپ می‌شود، در حین داوری و پس از تصمیم‌گیری در مورد مقالات.
- تلاش در ارائه آگاهی‌های لازم به نویسندگان مجله جهت بهبود کیفیت شکلی و محتوایی مقالات و رعایت شایسته اصول اخلاق انتشاراتی و پژوهشی
- همکاری با سردبیر مجله در حفظ بالاترین سطح اخلاق انتشاراتی و پژوهشی در مجله
- بررسی درخواست‌های مربوط به استفاده از مطالب چاپ شده در مجله در انتشارت دیگر با ذکر منبع