چاله های برودتی و آثار يخچالی کواترنری در ايران مرکزی

چکیده

مطالعات یخبندان کواترنری در ایران مرکزی نشان می دهد که انتظار وجود آثار یخبندان در این منطقه دور از ذهن نیست و می توان با مراجعه به عوامل ژئومورفولوژیکی و تحلیل های آماری اقلیمی شواهدی قطعی در مورد عملکرد ورقه های یخی ارائه کرد. قطعات صاف و اتفاقی از جمله دلایلی است که به وجود صفحات یخی در منطقه نمدان فارس کمک می کند. علاوه بر این می توان به بازسازی دیجیتالی شرایط اقلیمی گذشته با استفاده از روش رایت، عدم وجود تراس های دریاچه ای در حاشیه دریاچه کافتر، به عنوان شاهدی بر وجود یخ در دریاچه به جای آب، چند محوری بودن مورفولوژی دشت نمدان، شکل و فرم دره ها و گذرگاه های اصلی دشت و حاشیه آن، وجود آثار متعدد سیرک های یخچالی در ارتفاعات مشرف به دشت و فقدان نشانه های سکونتگاه های باستانی در این دشت علیرغم وجود آب و خاک مناسب را می توان به شرایط حرارتی محیط نسبت داد. بررسی یخچال های باستانی، ضمن اینکه گذشته طبیعی سرزمین را بهتر روشن می کند، میتواند راهبردهای کلان در توسعه منطقه ای و بهره وری منابع آب را برای برنامه ریزان روشن تر کند، زیرا عملکرد یخچال ها همواره با تغذیه سطح آب مطلوب همراه بوده است. با این حال، اگرچه فعالیت های یخبندان می تواند چنین آبخوان ها را به صورت متمرکز فراهم کند، اما حرکت صفحات یخی یا سطوح یخ شرایط را برای تجمع رسوب و ایجاد آبخوانهای با ذخیره آب کافی را ندارد و قادر به ایجاد آبخوانهای مطلوب نیست و در عوض ثمره عملکرد آنها بیشتر منجر به ایجاد لایه ای از خاک های کشاورزی مناسب می شود، به عبارت دیگر یخچال های منطقه ای فرآیندی مثبت در تبدیل و ایجاد خاکهای کشاورزی مطلوب بوده و در بازسازی شرایط اقلیمی و تطویل دوره های آماری می توانند مفید باشند.